Odszkodowanie za wypadek przy pracy z winy pracodawcy

Zgodnie z art. 3. ust. 1. Ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 1205) o ubezpieczeniu  wypadek przy pracy  to nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

– podczas wykonywania lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych;

– podczas wykonywania lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia;

– w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W celu ochrony dóbr pracownika na pracodawcy spoczywa obowiązek odprowadzania składek dla zatrudnionych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Pracownikowi, który wskutek wypadku przy pracy doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje jednorazowe odszkodowanie z ubezpieczenia społecznego.

Poszkodowany często może dochodzić także roszczeń uzupełniających od pracodawcy lub też od zakładu ubezpieczeń, jeżeli pracodawca był ubezpieczony. Podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy określają przepisy kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 415 kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Celem takiego odszkodowania jest wyrównanie szkody i krzywdy, jaką poniósł pracownik w wyniku wypadku przy pracy, która nie została jednak w całości pokryta z ubezpieczenia wypadkowego wypłacanego przez ZUS.

W razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą- także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Należy jednak pamiętać, że pracownik może wówczas ubiegać się o świadczenie pieniężne od pracodawcy jeżeli wcześniej uzyska od ZUS-u odszkodowanie za wypadek.

Warto wiedzieć, że odpowiedzialność pracodawcy może być też ukształtowana na zasadzie ryzyka – oznacza to, że wielu pracodawców będzie odpowiadało za uszczerbek na zdrowiu pracownika, niezależnie od stopnia winy.  Wynika to z art. 435 k.c., w myśl którego prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody – pary, gazu, elektryczności itp. ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego zakładu, chyba że szkoda powstała wskutek siły wyższej lub wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi on odpowiedzialności. 

Uwaga! Świadczenia odszkodowawcze nie będą przysługiwać, jeśli wyłączną i udowodnioną przyczyną wypadku przy pracy było naruszenie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy czy dopuszczenie się rażącego niedbalstwa.